Komu przysługuje zasiłek rodzinny i dodatki?Zasiłek rodzinny - jest podstawową formą wsparcia. Oznacza to, że od tego czy przysługuje nam prawo do zasiłku rodzinnego, zależy czy otrzymamy inne dodatki opisane w ustawie o świadczeniach rodzinnych (nie dotyczy to świadczeń opiekuńczych).
Prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka,
- osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem (jeśli wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka),
- osobie uczącej się (nie wlicza się w to studiów wyższych, pełnoletniej "nie pozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów").
Zasiłek, w zależności od sytuacji, przysługuje:
- do ukończenia przez dziecko 18-go roku życia,
- do zakończenia nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do końca 21-go roku życia,
- do 24 roku życia w przypadku kontynuowania nauki przez osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym lub umiarkowanym.
Podstawą uzyskania zasiłku jest kryterium dochodowe:
Zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przysługuje rodzinom, których przeciętny dochód miesięczny w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty minimalnej (w 2009 roku było to 504 zł na osobę, oraz 583 zł w razie wychowywania dziecka niepełnosprawnego. W drugim przypadku należy legitymować się orzeczeniem o niepełnosprawności dziecka do 16-go roku życia lub orzeczeniem o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności). Pod uwagę bierze się tu dochód netto, to znaczy po odliczeniu obowiązkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne oraz zapłaconego podatku dochodowego. Do dochodu nie wlicza się także świadczeń z pomocy społecznej i Funduszu Alimentacyjnego oraz dodatków mieszkaniowych.
W przypadku gdy dochód przekracza kwoty, o których mowa powyżej, o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek przysługuje jeśli przyznany był w poprzednim okresie zasiłkowym.
Co wlicza się w dochód? Czy podawane kryterium dochodowe jest netto czy brutto?
Do zasiłku uprawnia dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekraczający kwoty minimalnej (w 2009 roku było to 504 zł). Jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne kwota nie może przekroczyć 583 zł. Należy legitymować się orzeczeniem o niepełnosprawności (w przypadku dziecka do 16-go roku życia) lub orzeczeniem o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (w przypadku starszych dzieci lub osoby pełnoletniej uczącej się). Kwoty te podawane są netto.
W przypadku gdy dochód przekracza kwoty, o których mowa powyżej, o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek przysługuje jeśli przyznany był w poprzednim okresie zasiłkowym.
Obliczając dochód uwzględniamy zarówno przychody podlegające opodatkowaniu jak i nieopodatkowane. W przypadku tych pierwszych nie liczymy kwoty należnego podatku. Dochód pomniejszamy również o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz o koszty uzyskania przychodu. Do przychodów niepodlegających opodatkowaniu, które bierze się pod uwagę przy obliczaniu dochodu, zaliczamy m.in.: renty inwalidów wojennych, dodatek kombatancki, świadczenia pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej, zasiłki chorobowe, alimenty na dzieci (lista zawarta w ustawie jest znacznie dłuższa). Od dochodu rodziny lub osoby uczącej się odliczamy również kwoty alimentów płaconych na rzecz innych osób.
Komu przysługuje dodatek dla osób samotnie wychowujących dzieci?
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka jest dodatkiem do zasiłku rodzinnego. Istotną zmianą jest to, że będzie on przysługiwał niezależnie od tego, czy alimenty były zasądzone i są wypłacane czy nie. Warunkiem jest spełnienie kryterium dochodowego uprawniającego do otrzymania zasiłku rodzinnego czyli dochód na osobę w rodzinie niższy lub równy 504 zł netto. (583 zł w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym) oraz status osoby samotnie wychowującej dziecko (stan cywilny: panna, orzeczona sądownie separacja lub rozwód).
Czy dodatek dla osób samotnie wychowujących dzieci jest zamiast alimentów?
Dodatek ten nie zastępuje świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego. Nie zastępuje także alimentów. Można jednocześnie otrzymywać alimenty od ojca dziecka i dodatek, jeżeli tylko dochód na członka rodziny nie przekracza wysokości ustalonego kryterium. Ojciec dziecka ma nadal obowiązek płacić zasądzone alimenty.
Gdzie są wypłacane zasiłki i dodatki? Kto je wypłaca?
Obowiązek zorganizowania wypłat świadczeń spoczywa na gminach. Większość dodatków jest "sprzężona z zasiłkiem rodzinnym" i będą one pobierane w taki sposób, w jaki pobiera się rodzinne (urzędy pracy, MOPS, GOPS, przez Twojego pracodawcę, etc.).
Czy jeśli komornikowi uda się wyegzekwować od ojca dziecka jakieś pieniądze, to zostaną one przeznaczone na pokrycie jego długu w Funduszu czy dla mnie?
Tak. Według ustawy ewentualne ściągnięte skutecznie przez komornika należnośći mają być w pierwszej kolejności przeznaczane na bieżące alimenty dla dziecka. Niestety zwrot "bieżące alimenty" oznacza alimenty tylko za miesiąc, w którym dłużnik alimentacyjny dokonał wpłaty.
Czy jeśli komornikowi uda się wyegzekwować od ojca dziecka jakieś pieniądze, to stracę dodatek dla osób samotnie wychowujących dzieci?
Dodatek dla osób samotnie wychowujących dzieci jest niezależny od tego czy alimenty zostały zasądzone czy nie, czy są wypłacane czy nie. Podstawą jest kryterium dochodowe. Wyegzekwowanie alimentów przez komornika nie sprawi, że stracisz dodatek, nie będzie także wpływało na wysokość świadczenia.
Czy wysokość dodatku dla osób samotnie wychowujących dzieci zależy od wysokości zasądzonych alimentów?
Wysokość dodatku jest stała. Żadne inne okoliczności (choroba, wyjątkowo zła sytuacja materialna itp.) nie mają wpływu na wysokość świadczenia. Dodatek jest całkowicie niezależny od zasądzonych alimentów (można w ogóle nie mieć zasądzonych alimentów, albo otrzymywać regularnie alimenty od płatnika i posiadać prawo do tego dodatku).
Jakie dokumenty są potrzebne, co muszę zrobić, gdzie się zgłosić, aby otrzymać zasiłek?
Do wniosku o zasiłek rodzinny należy dołączyć:
- uwierzytelnioną kopię dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o zasiłek,
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
- orzeczenie o niepełnosprawności (jeśli wychowujemy dziecko niepełnosprawne),
- zaświadczenie szkoły w przypadku, gdy dziecko ukończyło 18-go rok życia,
- informację sądu o toczącym się postępowaniu o przysposobienie dziecka (jeśli o wsparcie ubiega się opiekun faktyczny),
- kopię aktów zgonu rodziców lub kopie odpisu wyroku zasądzającego alimenty w przypadku osoby uczącej się,
- kopię karty pobytu w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium RP posiadającego status uchodźcy lub zezwolenie na osiedlenie się,
- kopię odpisu prawomocnego wyroku sądowego orzekającego rozwód lub separację albo kopie aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko.
Ponadto do wniosku o zasiłek rodzinny należy dołączyć zaświadczenie o wysokości dochodu lub o utracie dochodu.
Pobierz wzór wniosku o zasiłek rodzinny [RTF]
Świadczenie pielęgnacyjne.
Poza dodatkami do zasiłku rodzinnego wypłacane są świadczenie pielęgnacyjne (zasiłek stały z pomocy społecznej), przysługujący osobie rezygnującej z pracy, by zająć się wychowaniem niepełnosprawnego dziecka.
Świadczenie to nie jest dodatkiem do zasiłku rodzinnego - jest zupełnie odrębnym świadczeniem. Otrzymają go osoby opiekujące się dziećmi do 16-go roku życia z orzeczoną niepełnosprawnością lub starszymi niż 16-letnie z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności. Ponadto aby otrzymać powyższy zasiłek należy spełnić kryterium dochodowe.
Dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności powinno mieć dodatkowo wpisane w orzeczenie dwa wskazania, o:
- konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
- konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji".
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem podczas urlopu wychowawczego.
Dodatek do zasiłku rodzinnego przysługuje osobie przebywającej na urlopie wychowawczym, ale tylko pod warunkiem, że bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do niego była ona zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Można go otrzymywać do chwili ukończenia przez dziecko 4 lat (lub 18, jeżeli jest niepełnosprawne), ale nie dłużej niż przez okres:
2 lat - w przypadku wychowywania jednego dziecka,
3 lat - w przypadku wychowywania bliźniaków lub większej ilości dzieci urodzonych w wyniku ciąży mnogiej,
6 lat - w przypadku wychowywania dziecka niepełnosprawnego.
Prawo do dodatku traci osoba, która przebywając na urlopie wychowawczym urodziła drugie dziecko, w związku z czym pobiera zasiłek macierzyński, wróciła do pracy bądź podjęła jakąkolwiek nową pracę (nawet na umowę zlecenie czy o dzieło), otrzymuje emeryturę, rentę lub rentę socjalną z tytułu niezdolności do pracy.
Nie mam zasądzonych alimentów, ale samotnie wychowuję dziecko. Czy otrzymam dodatek dla osób samotnie wychowujących dziecko?
Tak otrzymasz, jeżeli masz formalny status samotnego rodzica (panna, orzeczona separacja lub rozwód) i twój dochód na członka rodziny nie przekracza ustalonego kryterium.
Jeżeli straciłaś prawo do zasiłku dla bezrobotnych, możesz otrzymać dodatek do zasiłku rodzinnego w wysokości 400 zł. Będzie on wypłacany maksymalnie przez 3 lata nie dłużej jednak niż do momentu, gdy dziecko skończy 7 lat
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje niepełnosprawnemu dziecku lub osobie powyżej 16-go roku życia posiadającej orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, a także umiarkowanym, jeśli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21-go roku życia. Zasiłek pielęgnacyjny otrzymają także osoby powyżej 75-go roku życia - bez względu na stan zdrowia.
Czy jeśli moje dziecko jest w trakcie studiów wyższych oznacza to, że "kontynuuje naukę"?
Tak, jednak pamiętać należy, że osobie uczącej przysługuje zasiłek przysługuje do ukończenia 21-go roku życia.
Do dnia ukończenia 24-go roku życia zasiłek będzie otrzymywała wyłącznie osoba ucząca się w uczelni wyższej z orzeczonym umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności.
Pobierz pełny tekst ustawy o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. w w pliku tekstowym [RTF]